Rekenen

Ik dacht na over het gelddenken in de politiek. Een goede vriend wilde daar binnenkort iets over zeggen. Lodewijk Asscher was de laatste die ik het had zien doen. Iedereen ging minder kinderbijslag krijgen, had hij bedacht. Hij hield zijn hoofd een beetje schuin, zijn ogen tussen ernstig en droevig, en toen zei hij: ‘Het kan niet anders.’ Het verbaasde me hoe snel zo’n zelfbedachte natuurwet zijn weg vond. Mensen die op straat een microfoon onder hun neus geduwd kregen, zeiden: ‘Ik snap best dat het allemaal wat minder moet.’ Al volgde er altijd een maar. Ik vermoedde dat de ministers er met elkaar op oefenden in de spiegel van de Trêveszaal, op dat droevige, ernstige gezicht. Die ministers schoten zichzelf trouwens in de voet. Het was namelijk helemaal niet hun bedoeling dat wij ook zo schraperig en kaasschaverig en zuinig gingen doen als zij deden. Wij moesten ons helemaal niks van hen aantrekken en het geld laten lopen als water. Maar dat was nu juist wel een soort natuurwet. De menselijke neiging om mee te lopen met de groep die hard op de trom sloeg. Op Canvas was een documentaire over het aan de macht komen van Hitler. Kinderen leerden niet langer optellen en aftrekken met de prijzen van appels maar met wat kinderen het Duitse Rijk kosten. Een gezond niks aan de hand kind kostte 185 mark, een gehandicapt kind een veelvoud daarvan. Iets in mij wilde een lijntje trekken tussen die twee verschijnselen toen en nu, het leek zo logisch en dat was dus ook direct het gevaar van dingen ogenschijnlijk zo logisch voorstellen dat niemand meer nadacht over een alternatief.