Veiligheid

Ik legde mijn rijbewijs in de zwarte schuifla onder het dikke glas. Er lagen wel tien rijbewijzen en paspoorten bij elkaar. Een man aan de andere kant van het glas schoof de bak naar zijn kant. Hij stapelde de boel op, pakte het bovenste identiteitsbewijs, bestudeerde de kaart, keek op een computerscherm, keek nog een keer op de kaart en legde er toen een toegangspas bovenop. De vrouw naast hem schoof het id-bewijs met toegangspas via de schuifla naar ons. We hadden ver van te voren de nummers van onze rijbewijzen en paspoorten doorgegeven. We wisten dat we niks mee mochten nemen de tbs-kliniek in. Geen tassen, geen mobiele telefoons, niks. Alleen een id-bewijs. Iedereen had zich er keurig aan gehouden. Ik vond het grappig dat de man die zo zorgvuldig de door ons ingeleverde kaarten met de vooraf opgegeven nummers in de computer vergeleek, niet controleerde of de persoon die bij die kaart hoorde ook wel daadwerkelijk voor hem stond. Ieder systeem had iets menselijks. Op de afdeling hout maakten vier mannen meubels van steigerhout. Een man in khaki werkbroek en groen shirt zette drie planken op hun zij, spoot op twee ervan een witte streep houtlijm, legde de drie planken tegen elkaar en zette er twee enorme lijmklemmen op. Het kwam regelmatig voor dat mensen een foto stuurden van een Intratuin-loungehoek en dan vroegen of de tbs-kliniek die kon maken voor een lagere prijs. De jongens van ‘hout’ kregen, als ze al hun uren maakten, tweehonderd euro per maand. Iemand vroeg de geestelijk verzorger die ons rondleidde wat hij merkte van de bezuinigingen. Het was immers Prinsjesdag. Drie van de dertien tbs-klinieken gingen dicht. Maar dat kwam eenvoudigweg doordat er minder opnames waren. En dat kwam weer doordat advocaten steeds vaker hun cliënten adviseerden niet mee te werken aan onderzoek in het Pieter Baan Centrum. Zonder onderzoek kon een rechter geen gedwongen behandeling opleggen, alleen een langere gevangenisstraf. Dat die advocaten dat adviseerden had weer te maken met de steeds langere duur van de tbs. Die gemiddeld steeds langere duur kwam door de politiek die bij ieder incident met een tbs’er de regels voor het verlof strenger maakte, waardoor verlof steeds later in de behandeling begon, waardoor die behandeling noodzakelijkerwijs steeds langer werd. Iedereen had graag een duidelijke horizon voor ogen, ook veroordeelden. De vorige avond had ik staatssecretaris Teeven horen zeggen dat hij zijn beleid liever richtte op het veiligheidsgevoel van slachtoffers dan wat wetenschappers hem konden vertellen over de effectiviteit van lange en onzekere straffen. Ik moest nog even wennen aan het idee dat de terugkeer in de samenleving van mensen met waarschijnlijk forse psychische problemen en zware misdrijven op hun conto na een iets langere gevangenisstraf maar zonder enige behandeling mijn veiligheidsgevoel bevorderde.