Levensontplooiing

Ik las dat de nieuwe werkgeversvoorzitter een stoelendans voorspelde. Dat als er geen economische groei kwam, er ook geen honderdduizend banen voor mensen met een beperking uit een hoed getoverd konden worden. Natuurlijk, de afspraak was gemaakt en zou worden nagekomen. Desnoods door iemand zonder subsidie te ontslaan en iemand met beperking en subsidie aan te nemen. De vraag was voor hoelang. Van een schoolleider in het speciaal onderwijs leerde ik dat ieder jaar maar een paar van zijn jongens en meisjes een echte baan kregen, en dan vaak niet langer dan een jaar, of twee, en dan werkloos thuis kwamen. Nog geen twintig jaar oud. De meesten vonden nu hun weg naar een baan in de sociale werkvoorziening. Maar die werd afgeschaft. De stemming daarover was vandaag. Dick Couvée van de Pauluskerk schreef over een vorm van kapitalisme waarin we vergeten dat niet iedereen een winnaar kan zijn. Dat was een survival of the fittest, geen participatiesamenleving. Ik vroeg me af hoe dat kon, dat die tegengeluiden zo prominent in de krant verschenen als de kaarten al geschud waren. Ik zocht nog eens op wat ARP-minister Boersma in 1975 zei toen hij een volksverzekering tegen arbeidsongeschiktheid voorstelde die ook de niet-werknemers – zelfstandigen, vroeggehandicapten, huisvrouwen – ging beschermen. ‘Langs deze weg kan aan de verantwoordelijkheid van iedere burger voor zijn arbeidsongeschikte medemens op adequate wijze gestalte worden gegeven.’ Toen de SER voorstelde de vroeggehandicapten toch in de bijstand te laten, omdat zij geen premie konden ophoesten zoals werknemers en zelfstandigen, schreef Boersma dat ‘voor de vroeggehandicapten de sociale verzekering eveneens het geëigende middel is om hun materiële mogelijkheden voor hun levensontplooiing te verschaffen, nu voor andere groepen van de bevolking deze weg ook is gekozen.’ Recht op levensontplooiing, daar had ik vorige week in het debat niemand over gehoord, de staatssecretaris al helemaal niet. Zo had ieder tijdsgewricht zijn eigen woorden om de wereld in te vangen, hoe de werkelijkheid ook was.