‘Waarom zijn we met allemaal losse dingen bezig terwijl alles met alles te maken heeft?’ Het was een goede vraag van de jonge vrouw aan de man met grijs haar en een vaderlijk gezicht, type Tom Middendorp, die net was ingestapt en naast haar was gaan zitten. Al had hij er geen antwoord op. Alleen maar meer vragen. Collega’s. Je kwam ze op dit traject in de trein na negen uur weinig tegen. Meer kans had je op scholieren, zoals de jongen naast me. Hij moest de beste route voor een goederentrein van een plek in Noord-Frankrijk naar een plek in Zuid-Frankrijk uitzoeken. ‘Hoe doe je dat?’ vroeg de jongen aan de andere kant van het gangpad. ‘Eerst keek je gewoon geografisch,’ zei de jongen naast me. Ik dacht aan een papieren kaart met daarop alle spoorlijnen. Daarna moest je ‘kennis gaan toevoegen’. Hij zei dat hij geluk had, in zijn groepje zat iemand met een vader bij het spoor die een boek had, of kaarten met ‘diepere’ informatie. Ik kon wel wat dingen bedenken waarom een goederentrein niet zomaar overal mocht rijden: geluid, veiligheid, gevaarlijke stoffen, spoor ongeschikt, ondergrond ongeschikt, veiligheidstechniek ongeschikt, snelheid (op hogesnelheidslijnen wil je niet achter trage goederentreinen sukkelen), en dan was er nog het kennisniveau van de machinisten, ieder traject vroeg om specifieke kennis. Dat ik dat paraat had, kwam doordat ik misschien wel drie keer zo oud was als deze jongen; de tijd (en een beetje je oren en ogen openhouden) brengt je vanzelf kennis. Op je zestiende ben je nog maar net begonnen met die vormen van kennis en moet je nog leren dat er aan alle ogenschijnlijk simpele dingen mitsen en maren zitten; en niet twee kanten, maar misschien wel zes of tien. Ik herinner me dat nog maar al te goed, die jaren waarin de prettige overzichtelijkheid hard uit het leven wordt geslagen en je nog geen kennisreservoir hebt om al die onlogica weer een beetje logisch te maken. ‘Laten jullie de trein langs Parijs gaan?’ ‘Oh nee,’ zei de jongen naast me, ‘daar hebben passagierstreinen altijd voorrang op goederentreinen. Parijs moet je mijden als de pest.’