Iemand vroeg me voor een vrijwilligersklusje en van het een kwam het ander en zo sta ik op een maandagmorgen twee uur papieren te rapen zoals je vroeger een schoolkrant in elkaar zette. Ik praat met de man tegenover me. Hij woont niet ver bij mij vandaan, begon ooit in een flat, verhuisde na tien jaar naar een laagbouwwoning. Dat is een wooncarrière die veel mensen hier maken. Hij is inmiddels met pensioen, zijn kinderen doen boeiend werk, allemaal iets technisch, zelf werkte hij in de schakeltechniek. Voor mijn kinderen is werk een hobby, zegt hij, zo leuk vinden ze het om oplossingen te bedenken voor ingewikkelde problemen. Een andere man vertrekt alweer vroeg om zijn zestienjarige dochter uit te zwaaien. Ze gaat twee weken naar China in het kader van een uitwisselingsprogramma. Het nieuws verspreidt zich langs de tafels. ‘Hij moet eerder weg omdat zijn dochter op schoolreisje gaat,’ zegt een vrouw tegen haar licht dove buurvrouw aan de tafel waar de eerste drie A4-tjes worden geraapt. ‘Naar China.’ ‘Wij gingen eens een keertje naar Schiphol, gewoon alleen maar kijken, dat was een enorme belevenis,’ zegt de buurvrouw. Aan de tafel waar de middelste drie A4-tjes worden geraapt, rept iemand over een dagje Veluwe als schoolreisje, dat vonden ze al heel ver. Tegenwoordig is het allemaal anders, verzucht weer een ander. Het hele blad telt twintig pagina’s, de man en ik leggen de laatste vier A4-tjes op volgorde. ‘We rapen nooit het hele blad in één keer?’ vraag ik hem. ‘Ik weet ook niet waarom we het zo doen,’ zegt hij, ‘maar zo ligt het klaar en ik doe het braaf.’ Hij glimlacht. ‘Feitelijk hoeft dit natuurlijk niet meer, als ze een ander apparaat leasen, kan die het blad kant-en-klaar uitspugen.’ Maar er was een ploeg, vouwploeg heette die nog, en toen ze van de oude machine overgingen op nieuwe apparatuur wilden ze die groep niet werkloos maken. Aan de leestafel zit een hele oude dame die niet meer mag rapen, dan zouden de bladzijden allemaal door elkaar liggen, maar een stapel A4-tjes in de elektrische nietmachine steken kan ze nog wel.