En toen geurde het huis op de eerste dag van het nieuwe jaar naar vers gebakken brood. Het brood was rond en bol, onregelmatig gevormd zoals broden in een hippe bakkerszaak, de korst licht opengebarsten. Ik vroeg R het aansnijmoment te filmen. Je kon zeggen: wat een poeha voor iets dat de mensheid al eeuwenlang overal ter wereld doet, waaraan geen rocket science te pas komt, en waarin bakkers zich al sinds de Middeleeuwen hebben gespecialiseerd met steeds geavanceerdere methodes en daarmee ons en ook zichzelf in toenemende mate het zware werk uit handen hebben genomen.
Nu was ik niet op zoek naar zwaar werk. Integendeel. Niemeijer-Brown wiens boek over brood ik in mijn eerste schreden op het broodbakpad volgde, vond dat je als thuisbakker weliswaar het beste met de hand kon werken, maar liet ook zien dat dat niet zwaar hoefde te zijn als je het deeg en de tijd het werk liet doen. Tussen neus en lippen door noemde hij het no-knead-bread van de New Yorkse bakker Jim Lahey dat wereldberoemd werd door een filmpje van de New York Times uit 2006 waarin Lahey laat zien hoe een kind van vier brood kan maken: zonder ingewikkelde apparaten, zonder deeghaken, zonder kneedhulpstukken, met alleen een beetje met je vingers roeren door meel, water, zout en gist, en twintig uur later het deeg wat omslaan alsof je een theedoek opvouwt. En dan in een loeihete pan de oven in. No-Knead-Bread heette het.
Ik zocht het filmpje op en ik was direct verkocht. Want net zomin als ik zin had in het schoonmaken van deeghaken of keukenmachines had ik trek in vingers, haar en een keuken vol kleverige deegresten of in minutenlang zwaar geduw en getrek aan een stuk deeg. Het meeste werk was nog het zorgvuldig afwegen van de juiste hoeveelheden meel, zout, instant gist en lauwwarm water, waarbij ik gokte hoeveel graden lauwwarm is. Ook zeefde ik het volkorenmeel licht, omdat ik Jim Lahey zemelen op het deeg zag strooien voor het de oven inging en dit leek me een simpele manier om aan zemelen te komen. Vervolgens roerde ik met een paar vingerbewegingen meel, zout en gist door elkaar, en met nog een paar vingerbewegingen mengde ik het water erdoorheen tot de ingrediënten elkaar te pakken hadden en als één geheel door de kom bewogen. Een halve minuut werk, gokte ik. Ik dekte de schaal af en keek er bijna een etmaal niet meer naar om.
Nou ja, natuurlijk keek ik er wel naar om, want in die schaal werd hard gewerkt en het deeg verdubbelde gestaag in volume. Op nieuwjaarsdag stond ik om negen uur op, bond een schort voor, strooide wat bloem op een bakplaat en op mijn handen en liet het deeg dat door een fijn net van elastieken bij elkaar leek te worden gehouden uit de kom op de bloem vallen. Ik sloeg het deeg om zoals in het filmpje en zoals Niemeijer het met tekeningen in zijn boek had uitgelegd, en ja, het leek inderdaad op het opvouwen van een theedoek maar dan zonder het deeg glad te strijken. Voorzichtig bracht ik mijn handen onder het deeg, tilde het op en legde het terug in de kom, want ik had op de site van de New York Times kookrubriek gelezen dat dit niet-kneden-brood met een korte narijs van twee uur nog beter werd.
Ik kon na dit minuutje werk terug het bed induiken – de oudjaarsnacht was ondanks het bescheiden karakter kort geweest, met nog wat gezellig kletsen met de buren op straat en de gelukkig-nieuwjaar-sociale-media-verstuurderij. Maar de opwinding over wat komen ging was te groot, dus doodde ik de wachttijd met het afwassen van de nieuwe pan, douchen, aankleden, een was in de machine doen. Na anderhalf uur draaide ik de oven op 250 graden en zette de gietijzeren pan op het rooster. Ik legde een schone theedoek op het aanrecht en bestrooide die met een deel van de zemelen. Opnieuw bestoof ik de bakplaat en mijn handen met bloem. Opnieuw liet ik het deeg uit de kom op de bloem glijden. Opnieuw sloeg ik het deeg om in vier bewegingen en maakte het een beetje rond. Voorzichtig tilde ik de deegbol op en legde hem op de zemelen op de theedoek. De bovenkant bestrooide ik met de rest van de zemelen.
Ik schoof de deur van de hete oven open, tilde de pan van het rooster en haalde het deksel eraf. Ik bracht mijn hand onder de theedoek onder het deeg. In een snelle beweging sloeg ik het deeg om op mijn andere hand om het vervolgens weer met de onderkant naar beneden in de pan te gooien. Even schudden, deksel erop, terug de oven in. Na dertig minuten haalde ik het deksel van de pan en liet het nog vijftien minuten zonder deksel bakken.
Zo kwam het dat het huis naar vers gebakken brood rook op de eerste dag van het nieuwe jaar. Het brood viel vanzelf uit de pan, ik legde het op een rooster, wachtte tot het afgekoeld was en vroeg R het aansnijmoment te filmen.