Mensenwerk

Ik voer in de haven en dacht aan de Tegenlicht-uitzending van afgelopen zondag over diezelfde haven. De mens verdween uit de haven, zeiden ze in Tegenlicht, en inderdaad zag ik geen levend wezen bij de tanks en containers, alleen een afgerichte valk bij een oude loods, die opgeknapt gaat worden, maar dat kan alleen als er geen zwaluwen en vleermuizen nestelen. Daarom die valk. De directeur van zo’n terminal zonder mensen zei in Tegenlicht: gaat alles volledig automatisch, dan zijn de risico’s laag, treedt de mens ergens het proces in (bijvoorbeeld omdat het systeem faalt), dan nemen de risico’s toe. Dat de mens uit de haven verdween was een fabel. Natuurlijk: het was niet meer de kraandrijver die zorgde dat de container uit of in het schip ging, nu was het een jongen die softwareregels schreef voor die kraan. Als er iets saai is, is het wel het schrijven van die miljoenen regels. Een foutje is snel gemaakt. De programmamaker zei tegen zo’n jongen: eigenlijk ben jij de nieuwe havenarbeider. Zo zag die jongen zich niet. Een andere jongen had een hele terminal inclusief alle slagbomen en hobbeltjes in de weg in een spel nagebouwd. Nee, hij was nog nooit op die terminal geweest, in het echt, had de wind niet gevoeld, het water niet geroken. De echte havenwerkers moesten met behulp van dit spel hun werk leren doen. De Tegenlicht-maker mocht even spelen, hij liet zich overrijden door een onbemand voertuig, maar was niet dood. Hè, zei de jongen, dat klopt niet, een bug. Benno Baksteen, oud-piloot, zei naar aanleiding van het Germanwings-ongeluk: de mens zal nooit uit de cockpit verdwijnen, in iedere vierhonderd regels software zit wel een fout. Joris Luyendijk haalt in Dat kan niet waar zijn een oude financiële rot aan die zegt: let maar eens op, systeemfalen (bijvoorbeeld internetbankieren dat eruit ligt) duurt altijd veel langer dan ze zeggen. Dat komt omdat niemand nog een idee heeft waar in die honderden systemen en miljarden regels software ze de fout zouden moeten zoeken. Na cocaïne was (vervuild) afval trouwens de belangrijkste smokkelwaar in de haven.