Het zit ‘m in het internet. Nee het zit erin dat je de boel iedere seconde kunt aanpassen. Nee, het zit ‘m erin dat de manier waarop wetten worden uitgevoerd de gemiddelde politicus geen snars interesseert. Dat doet iets met onze zorgvuldigheid. Maakte je in de prehistorie een folder, een overheidsfolder met informatie waar minstens een deel van een mensenleven vanaf hing, een folder die zeker twee jaar mee moest, misschien wel vier jaar tot een nieuw kabinet de boel ging veranderen, een folder die in honderdduizendvoud gedrukt ging worden bij een echte drukker op echt papier, dan controleerde je de boel wel duizend keer en ook een batterij juristen pluisde alle letters na en jan-en-alleman liet je die concept-folder lezen op begrijpelijkheid omdat je geen zin had om honderdduizend of een miljoen folders terug te halen vanwege onoplettendheid, om nog maar niet te spreken van de vermorste belastingcenten en de juridische rechten die burgers aan de fouten ontleenden.
Dat gebeurt niet meer. Iemand kwakt wat op een website en omdat ambtenaren en politici, anders dan supermarkteigenaren, nooit hun eigen producten vreten, leiden fouten er een eigen leven. We hadden alles twintig keer nagekeken. Je kon vanaf zes maanden voor de vergunning verliep de aanvraag voor een nieuwe starten. Het stond er echt. We deden alles precies zoals op de overheidswebsite stond, we checkten iedere stap vier keer, want wij kennen onze overheidspappenheimers inmiddels. Op iedere hoek ligt een bananenschil, alleen dat uitglijden komt een paar weken later. We drukten op de knop ‘indienen’. Vlot kreeg Z een brief. Er stond geen onderwerp bij, maar het had alle schijn van een standaard ontvangstbevestiging. Toen volgde er dat zinnetje dat voor niemands bloeddruk goed is. ‘De startdatum van de beslistermijn is gebaseerd op de datum waarop ik uw aanvraag heb ontvangen, tenzij u uw aanvraag te vroeg of te laat hebt ingediend.’ Tenzij? Ze konden toch zo zien dat alles keurig binnen de zes maanden viel? Niks te vroeg, niks te laat. Waarom schreven ze dat niet? Er volgden twee blokjes tekst onder de kopjes: ‘Wanneer is uw aanvraag te vroeg ingediend?’ ‘Wanneer is uw aanvraag te laat ingediend?’ Onder het eerste kopje: ‘Op grond van artikel 40 […] kan uw aanvraag niet eerder worden ingediend dan vier weken voordat de geldigheidsduur van de vergunning afloopt.’
Vier weken? Zes maanden!
Ik had er de eerste dagen geen trek in, je kunt niet van de burger verlangen dat ie achter iedere gekkigheid van de overheid gaat aanbellen. Maar omdat negeren nooit leidt tot verdwijnen belde ik vandaag toch. Vijftien wachtenden voor me, maar het liep vlot terug, ik kreeg iemand aan de lijn, ik was halverwege mijn tweede zin toen de verbinding ophield. Ik belde opnieuw, weer vijftien wachtenden, weer vlot terug naar acht, naar drie. Ik legde uit. Vier weken in de brief. Zes maanden op de website. Ik had het voor mijn neus, ik lepelde het adres van de webpagina op. Ja, zei een aardige mevrouw, ik zie het ook. Maar, zei ze, omdat het hier niet ging om een gewone verlenging, maar om een wijziging van de vergunning… Ik klikte door naar die andere vergunning, ik was niet gek. Zij deed het zelfde, ook daar zes maanden. Ik zie het, zei ze. Dat moet communicatie aanpassen naar vier weken, ik ga het ze vragen. Luchtig zei ze het. Nergens schaamrood. Ik zei: maar nu onze zaak. Deze aanvraag wordt toch niet in de prullenbak gegooid? Niet ‘daaag 161 euro’? (Want dat stond in de brief: ‘Een te vroeg ingediende aanvraag wordt in beginsel afgewezen.’ Gevolgd door: ‘Maar uw aanvraag zal in behandeling worden genomen, tenzij de behandelend medewerker u anders bericht.’ Afwijzen, maar, tenzij. Wat stond hier? En dan ging het verder met het kopje Wanneer is uw aanvraag te laat ingediend?) Ik vroeg het twee keer. Ik moest het zeker weten. Ik maakte schermprintjes van de pagina’s waarop die zes maanden stonden. Ik vertrouwde het pas als in de zomer de boel daadwerkelijk zonder gezeur werd afgehandeld. De brief ging in de map ‘onbegrijpelijke, gekmakende, onjuiste communicatie’, alle post van Z gaat in die map, het is een dikke map, ik zou willen dat het anders was, maar het mapje ‘fijne post’ wacht nog op de eerste brief. Iedere politicus die wil snappen waarom het vertrouwen van de burger afneemt: hierom. (Komt u de map rustig bekijken, het is ten slotte uw eigen – onder uw verantwoordelijkheid verstuurde – post.)