Familie, vrienden, collega’s: zelfs in de drukte van Utrecht Centraal kan ik ze feilloos van grote afstand herkennen. Hun contouren, hun manier van lopen, iets in hun houding heb ik zo vaak gade geslagen dat ik me niet snel vergis, als was ik een 3D-scanner. Ik ken een paar mensen bij wie de contouren veranderden – door gewichtsverandering, door een kaakbotoperatie, door nieuwe voortanden – bij wie ik bij iedere ontmoeting kijk en kijk en kijk en denk: ben jij het echt? Zoals anderen uren de tijd hebben gekregen om naar mij te kijken, mijn houding, mijn bewegingen, mijn contouren, mijn mimiek, mijn ingeslopen gebaartjes, zo zie ik mezelf nooit, nog geen minuut. Tenzij ik een camera met me mee laat lopen, maar dat haalt het niet bij het aantal uren dat mijn naasten de gelegenheid hebben om mij in allerlei omstandigheden op hun netvlies en in hun gehoor vast te leggen. Hooguit kennen we onszelf zoals we de nieuwslezer kennen, in een plat vlak en vanuit één gezichtspunt. Zodra we die nieuwslezer ‘in het wild’ zien, zijn we verbaasd. Is dit haar/hem echt? Ik weet niet hoe voor mijn disgenoten het kraken van chips tussen mijn kaken klinkt, hoe het doorslikken van een slok thee, ik heb geen idee van mijn lach, mijn stem, mijn ademhaling, mijn gezichtsuitdrukking als iemand iets doms doet, mijn blozen als ikzelf iets doms die. Ik weet niet hoe ik kijk als ik iets moeilijks doe, als ik teleurgesteld ben, ik weet niet hoe mijn stem klinkt als ik boos ben, of opgewonden, of verdrietig, of blij. Ik weet niet hoe ik ren, hoe ik mijn bestek beweeg, ik weet niet eens hoe ik huil. Gevangen in mezelf is het onmogelijk om tegelijkertijd door de ogen van de ander naar mezelf te kijken. Anderen herken ik aan hun voetstappen, aan het geluid van hoe ze een slok nemen en die doorslikken, aan hun stem, aan hun oogopslag, aan het knakje in hun knie, aan hun lachje als ze zenuwachtig zijn, aan de duim en wijsvinger die de oorlel gedachteloos een paar keer vastpakken, aan de hand die een haarlok wegduwt. Zou ik als buitenstaander naar al die zaken van mezelf kunnen kijken, dan zou ik denken: deze persoon ken ik niet.