In VPRO’s Zomergasten van 18 augustus zegt Maxim Februari: ‘Literatuur kun je, anders dan beeldende kunst, niet kopen of verzamelen. Je kunt het niet kopen en neerzetten zonder dat je er verstand van hebt. Je moet het lezen wil je er verstand van krijgen.’ En dat lezen kost tijd, heel veel tijd. ‘Literatuur is veeleisend,’ zegt Februari. Je kunt een stukje dans kijken, naar muziek luisteren, film kijken, naar het theater gaan en na een paar minuten of anderhalf uur ben je dan wel klaar, maar met een roman ben je zo uren, dagen bezig. En je moet als lezer ook iets meebrengen, zegt Februari. Ik dacht regelmatig aan Februari tijdens het lezen van Anna Burns’ Melkboer. Ik legde het een paar keer weg, las andere boeken en pakte het toch weer op. Een vriend die het ook las en dezelfde worsteling onderging, zei: toch ben ik blij dat ik het uitgelezen heb. Dus deed ik dat ook en ja, ik ben ook blij dat ik het uitgelezen heb. Burns groeide op in Belfast en je zou zomaar kunnen denken dat Melkboer in een van die verscheurde buurten afspeelt ten tijde van The Troubles rond 1980 in Noord-Ierland, maar het zou ook op iedere andere willekeurige plek ter aarde kunnen zijn waar mensen zich iets in hun kop hebben gehaald over andere mensen die op één punt anders zijn dan zijzelf, waarna ze zich het recht toeëigenen die anderen naar het leven te gaan staan. Wat er dan gebeurt en vooral wat roddel, zwijgen, paranoïa en angst met individuele mensen doet, lees je in Melkboer. De hoofdpersoon is een achttienjarige vrouw die zich allerlei manieren heeft aangeleerd om de waanzin buiten de deur te houden, bijvoorbeeld door lezend over straat te lopen, hele boeken leest ze zo, uitsluitend negentiende-eeuwse romans bovendien, de narigheid van de twintigste eeuw komt er bij haar niet in. Maar dat lezen blijkt dus ook verdacht te zijn. Als ze met ‘oudstevriendin’ wat gaat drinken (niemand in dit boek heeft een naam, er zijn alleen maar oudstezus, tweede zus, derde zwager, soortvanverkering, atoomjongen, enzovoort) legt die haar uit waarom de ik-persoon zo in de penarie is gekomen: vanwege haar verdachte gedrag. Waarop de ik uitroept: ‘Wil je nu echt beweren dat het oké is dat jij hier rondloopt met semtex maar dat het niet oké is dat ik in het openbaar Jane Eyre loopt te lezen?’ Ja, dat beweert die vriendin. Als de Britten eind oktober zonder houvast uit de Europese Unie vallen, zal ik misschien vaker dan de mensen in Noord-Ierland lief is aan deze roman terugdenken.